Zwart en Wit - Westerdokseiland Amsterdam, situatieschets

La Grande Cour (LGC) is een wooncomplex gelegen op het Westerdokseiland langs de zuidelijke IJoever op een voormalig rangeerterrein. In het stedebouwkundig plan voor het eiland is een onderscheid gemaakt tussen bebouwing aan de IJzijde (hoogstedelijk) en de stadszijde (kleinschaliger). Het eiland is opgedeeld in drie blokken.
Het complex bestaat uit 250 woningen en 2500m2 bedrijfsruimte en een ondergrondse parkeergarage. La Grande Cour is op een beperkt oppervlak gesitueerd (300 woningen per hectare).
Naast woningen langs de buitengevel, liggen inpandig woningen rond de drie binnenhoven. Woontorens buigen vanuit de hoven als periscopen over de randbebouwing. LGC ligt zowel aan de voor- en achterzijde aan het water. Zij maakt onderdeel uit van andere wooncomplexen op het eiland.
De blokken staan aan de kopse kanten dicht op elkaar waardoor "stegen" ontstaan. De architectuur van het zuidblok is toebedeeld aan drie architecten:
Meyer en Van Schooten Architecten, Amsterdam
Heren 5 architecten, Amsterdam
De Architecten Cie., Amsterdam
Ontwerp : 2000
Oplevering 2007

Kleurtoepassing
Het kleurkarakter is aan de buitenzijden doorgaans zwart (mat geglazuurd), de binnenhoven in lichte grijzen in verschillende materialen, glanzend en zakelijk van aard. Een van de hoven is met een glimmend blauw grijze, (ceruleum) steen gemetseld. Raamkozijnen zijn voor een deel in goudkleur (komt ook op IJburg voor), wit en grijs/zwart gezet.
”Gedurende het planproces is voortdurend afstemming geweest over de verschillen en overgangen in vormgeving van de architectendelen. Zo ontstaat een eenvoudige eenheid, met aandacht voor detaillering.” Zo is te lezen op www.bnagebouwvanhetjaar.nl.
Wat zo jammer is, is dat in deze context met geen woord over de kleurtoepassing gesproken wordt. Er wordt wel in vormgeving op elkaar afgestemd maar in kleurkeuze niet en lijkt de gedachte wat kleur aangaat niet verder te gaan dan het "eigen" gebouw.
Het onderscheid van LGC door het "zwart" is goed gelukt, ze valt op, maar staat hierdoor wel op zichzelf en onttrekt zich aan de omgeving zowel aan de buren, het woonblok ernaast (blond en licht van kleur), aan de totale Westerdoksdijkwand, als, aan het water.
LGC ligt op een hoek van een reeks complexen en heeft mijns inziens, de neiging door de zware verzadiging* van de kleur en de positionering in de reeks van gebouwen uit de toon te vallen en te domineren.Het zwart maakt het complex nogal zwaar en massief.
Bovendien gaat er, versterkt door de donkerheid, een dreigende werking van de overstekende periscoop uit.
Hier lijkt mij sprake van "de donkere baksteen trend" die zijn doel voorbij schiet.

Opvallend detail:
De lantaarnpalen zijn zwart op het Westerdokseiland, hoe dan ook een samenhang met La Grande Cour!

Is er iets tegen het gebruik van zwart in architectuur?
Op zich niet, zie (van oorsprong) de zwart geteerde grachtenpanden in Amsterdam, en in de MOOI ZO! Zwart en Wit aflevering over Parkrand.

Beschouwing
Vanaf het eiland, kijkend over het water, richting Amsterdam Noord, is te zien dat aan die kant van het IJ, ook ferme dozen dicht op elkaar gebouwd worden, in een (andermaal) hevig donker roodbruin gekleurde baksteen. Naast deze zware "verzadigingen" staan lichte toonsoorten in de vorm van monumentale silo's en opslagplaatsen, ze geven door hun hoge lichtheid en plaats aan het water een prachtige reflectie en aftekening tegen de lucht. Deze setting: licht, water(damp), object met hoge reflectiewaarde en plaats, roepen een gevoel van veelbelovend licht op, eenzelfde gewaarwording mogelijk, als je bij zonnig (ochtend) weer tegen het duin oploopt dan de zee ziet verschijnen, zee en lucht verklevend aan de horizon.
Deze bebouwing mist door zijn donkerheid, de subtiliteit welke het licht, zeker aan het water, in verschillende gradaties en in al zijn pracht kan laten ontstaan. Zo jammer!

Conclusie
Zou het niet mooi zijn om binnen architectuur en openbare ruimten in groter verband, een helderheids waardebepaling** op elkaar af te stemmen (kleur komt daarna) waardoor een grotere mate van eenheid en samenhang kan ontstaan? Kleur, de gelijkwaardige van vorm, zou gewoon opgenomen moeten worden in een bestemmingsplan.